Mark Twain ukazał w swym dziele wakacyjne przygody dzieci z małego amerykańskiego miasteczka, w którym prawie wszyscy się znają.
Chłopczyny, jak większość ich równolatków z innych krain, nawiązują pierwsze przyjaźnie, odczuwają młodzieńcze uczucia, pragną przygód pełnych pokaźnych czynów i chwil radzenia sobie z nieco niebezpiecznymi sytuacjami, w których mogliby potwierdzić swoją dzielność. Bogaci w wyobraźnię uciekają z domu, by bawić się w rozbójników morskich. Zakładają grupę, która niekoniecznie dobrze się kojarzy, albowiem to szajka grabieżcy. Młodzi łupieżcy zapewne nie oczekiwali, iż w istocie przyjdzie im w okamgnieniu stać się dorosłymi. Zrządzeniem losu Tomek i Huckleberry, gdy zamierzają dowieść swojej dojrzałości i odwagi, stają się obserwatorami sceny zabójstwa. Śledząc gang przestępczy, popadają w niemałe kłopoty. Wykazują się jednak rozsądkiem. Obaj, kiedy trzeba, postępują mądrze i nobliwie. Przewodnia postać zeznaje w sądzie prawdę i to pomimo obecności na sali zabójcy – Indianina Joe. Finn zaś rzuca się na ratunek wdowie Douglas.
W tle „Przygód Tomka Sawyera” pojawiają się trudne sprawy społeczne, czyli dzieje dzieci bezdomnych i los ludności murzyńskiej. Te właśnie zagadnienia wiążą się zwłaszcza z postacią Hucka, który samotnie nauczył się zmagać z przeciwnościami losu i brakiem dachu nad głową.