Temat: Powrót do czasów dziecięctwa, dziecięcych rozrywek i przygód, a także dziecinnej oceny otoczenia, świata. Tomek nie może doczekać się życia przygodowego. Przygody bowiem są dlań bardzo istotne, wręcz wzbogacają szarawą codzienność pełną domowych i szkolnych obowiązków. Dla Tomka nawet nudna czynność może okazać się ciekawa, a przykładem na to było malowanie płotu.
Narrator: Sprawia wrażenie osoby dojrzałej i doświadczonej. Posługuje się l. pojedynczą trzecią osobą (narrator więc trzecioosobowy). Według niego wszystko możemy zmienić dzięki swojej wyobraźni, zapałowi do poznania nieznanego i własnym marzeniom.
Marzenia, cele: Także i te młode postacie myślą o zdobyciu rozgłosu i bogactwa. O dziwo udaje się im to osiągnąć za jednym razem. Tomek i Huck stają się sławni właśnie za sprawą odnalezienia skarbu. Marzenia i przygody głównego bohatera są typowe dla chłopców w jego wieku. Później jednak, stając się mężczyznami, wyzbywają się ich, „nadzieja bowiem póty podnosi głowę, póki nie zdławią jej lata i ustawiczne klęski”.
Morał: Jeżeli czegoś naprawdę pragniemy i nieprzejednanie do tego kroczymy, to możemy to osiągnąć, nawet jeśli wydaje się to innym nie do osiągnięcia.
Bohaterowie: Najważniejszymi postaciami są: Tomek Sawyer, Huck, Sid, Rebeka Thatcher i ciocia Polly.
Miejsce akcji: miasteczko Sankt Petersburg (Ameryka Północna, USA).
Czas akcji: druga połowa XIX wieku (czas raczej wiosenno-letni).