Słownictwo różni się, albowiem zależne jest od tego, kto i kiedy zajmował się tłumaczeniem. Podane fragmenty z „Przygód Tomka Sawyera” są z przekładu Barbary Ludwiczak i Marty Kędroń.
-
„Dzieci ze szkółki niedzielnej rozproszyły się po całym kościele i zajęły miejsca w ławkach obok rodziców, by być pod nadzorem. Przyszła też ciotka Polly. Tomek, Sid i Mary usiedli przy niej. Tomka posadzono po stronie nawy1, aby w miarę możliwości był jak najdalej od otwartego okna i wszystkich rozpraszających widoków za oknem”.
-
„…Podać cumę5! Z życiem! Dalej – podać szpring6! Obłóż cumę na polerze7! Cumuj!…”.
-
„Poza wcześniej wspomnianymi skarbami zdobył dwanaście kulek, kawałek drumli8…”.
-
„Sędzia pochodził z odległego o dwanaście mil9 Constantinople…”.
-
„Mary, daj mi jedwabną nić i przynieś z kuchni rozżalone polano10”.
-
„Z ciężkim sercem i udawaną pogardą stwierdził, że to żadne mecyje11 pluć jak Tomek Sawyer, jednak inny chłopiec powiedział mu na to: »Kwaśne winogrona!«12 i opuścił upadłego bohatera”.
-
„U szczytu sławy pojawi się nagle w starym miasteczku i majestatycznie wkroczy do kościoła, opalony i ogorzały od wichrów, w swoim czarnym aksamitnym kubraku i spodniach, wspaniałych butach z cholewkami, przepasany szkarłatną szarfą, z pasem najeżonym pistoletami, z zakrwawionym kordem13, w ozdobionym pióropuszem kapeluszu z zagiętym rondem, z rozpostartą czarną flagą z czaszką i skrzyżowanymi piszczelami”.
-
„Potem w ścianie za łóżkiem Tomka odezwało się upiorne chrobotanie kołatka14”.
-
„Zaczęła wspomagać wodolecznictwo wezykatotiami15 i niskokaloryczną dietą opartą na owsiance. Oszacowała jego pojemność tak, jakby był dzbanem, a nie dzieckiem i każdego dnia napełniała go po brzegi szarlatańskimi panaceami16”.
-
„Poczuli, że woda, osłodzona urokiem dzikiego lasu, może być całkiem dobrym substytutem17 kawy”.
-
„Przeskakiwali spróchniałe kłody, przedzierając się przez splątane zarośla pomiędzy majestatycznymi drzewami – królami lasu, obwieszonymi insygniami18 pnącz”.
-
„Kiedy znalazł się jakąś milę od miasteczka, zaczął płynąć baksztagiem19, przykładając się do wioseł”.
-
„Jego kij i feruła20 rzadko teraz leżały bezczynnie…”
-
„Daleko od dolin i miasta rubieży | Zimne me oczy i serce, i tete21…”
-
„Porusza się jak jedna z owych jasnych istot (…) królowa piękności nieupiększona niczym z wyjątkiem jej własnego transcendentnego22 powabu”.
-
„… ponieważ są tam zwykłe znaki i hiroglyfy25”.
-
„Źle mu patrzyło z oczu. Hiszpan nosił sarape26, miał białe, krzaczaste wąsy, a długie białe włosy spływały spod jego sombrero27”.
-
„Gdyby zanalizować jego wyobrażenia o ukrytym skarbie, okazałoby się, że wymarzona zdobycz składa się z garści prawdziwych dziesięciocentówek i buszla28 majaczących, wspaniałych, i nieuchwytnych dolarów”
-
„Skręcili w wąską ścieżkę pomiędzy wysokimi krzakami sumaka29, natychmiast znikając w mroku”.
– – –
1 Nawa, nawy – część kościoła między prezbiterium a kruchtą, przeznaczona dla wiernych, to w niej zazwyczaj ustawiono ławki. Nawa, choć nie w tym przypadku, oznaczała również statek, okręt.
2 1 jard to 0,914 m.
3 1 stopa to 30,48 cm
4 Cały płot miał w przybliżeniu 27 metrów długości i prawie 3 metry wysokości.
5 Cuma – lina używana do cumowania statków.
6 Szpring – lina cumownicza, biegnąca ukośnie od dziobu lub rufy aż na nadbrzeże.
7 Poler – to inaczej: pachoł, knecht, czyli słup bądź inny osprzęt do mocowania lin cumowniczych.
8 Drumla – instrument muzyczny. Drumlę trzyma się w ustach i szarpie palcem ruchomy języczek. W ten sposób powstaje dźwięk.
9 1 mila – około 1,6 km
10 Polano – drewno palone w kominku lub piecu.
11 Mecyja – coś nadzwyczajnego, problem. „Wielkie mi mecyje” to związek frazeologiczny oznaczający tyle, co „wielkie mi rzeczy” bądź „wielki mi problem”. Mecyje, chociaż nie w tym wypadku, to także specjał, frykas, przysmak.
12 Kwaśne winogrona to termin w racjonalizacji i oznacza uznanie coś za nieważny cel tylko dlatego, że nie jesteśmy w stanie go osiągnąć. Podobnym terminem jest „słodkie cytryny”, który oznacza wmawianie sobie, iż nasze przykre przeżycia, są w istocie przyjemne.
13 Kord – krótka broń sieczna o szerokiej mało zagiętym ostrzu. Kord, acz nie w tym przypadku, to prążkowana tkanina stosowana na odzież lub mocne włókno do wzmacniania opon samochodowych.
14 Kołatka – gatunek owada, chrząszcz. Groźny szkodnik, żerujący w drewnie drzew. Dźwięk jego chrobotania uznawany był za przepowiednię śmierci. Kołatka to też metalowy przedmiot mocowany na drzwiach wejściowych bądź bramie, który służy do stukania oraz drewniany instrument perkusyjny.
15 Wezykatoria – plaster powodujący pęcherze, stosowany kiedyś w lecznictwie.
16 Panaceum – cudny lek.
17 Substytut – inaczej zamiennik lub odpowiednik, czyli coś, co może zastąpić daną rzecz.
18 Insygnia – klejnoty królewskie, atrybuty władzy monarszej.
19 Baksztag – kurs względem wiatru.
20 Feruła – linijka przeznaczona głównie do wymierzania kar cielesnych.
21 Tete – głowa (słowo francuskie, czyt. tet, dokładnie zapisujemy go tak: tête).
22 Transcendentny – to inaczej: pozaziemski, nieziemski, pozaświatowy, czyli nie z tego świata.
23 Frenolog – specjalista badający kształt człowieczej czaszki i dzięki temu mogący określić zdolności umysłowe i właściwości psychiczne.
24 Hipnotyzer – ktoś wprawiający drugą osobę w stan hipnozy, czyli w stan przypominający sen, w którym to usypiający posłuszny jest rozkazom hipnotyzującego.
25 Hiroglyfy – dzisiaj: hieroglify, czyli znaki zrozumiale tylko dla wtajemniczonych. Staroegipskie pismo obrazkowe pełne jest takich znaków, więc potocznie nazywamy je hieroglifami.
26 Sarape – szerokie wierzchnie odzienie, które nosili przede wszystkim Meksykanie.
27 Sombrero – miękki kapelusz z szerokim rondem, przepasany wstążką bądź sznurem, noszony zwykle w Hiszpanii i w rejonach Ameryki Łacińskiej.
28 Buszel – jednostka objętości ciał sypkich w krajach anglosaskich, miara pojemności równa ok. 36 litrom. Buszel angielski = 8 galonów angielskich, czyli 36,369 litra. Buszel amerykański = 8 galonów amerykańskich, czyli 35,238 litra. Ponieważ akcja dzieje się w Stanach Zjednoczonych (Ameryce), należy przyjąć, iż chodzi o buszel amerykański.
29 Sumak – to gatunek rośliny pochodzącej z Ameryki Północnej, który rozprzestrzenił się i poza rodzimym obszarem. W Polsce uprawiany jest w celach ozdobnych, ma status antropofita zadomowionego, pięknie wygląda jesienią.