Wstęp utworu „Romantyczność” Adama Mickiewicza to cytat z „Hamleta” Szekspira: „Zdaje mi się, że widzę… gdzie? | Przed oczyma duszy mojej”.
Główną postacią mickiewiczowskiego dzieła jest szalenie zachowująca się Karusia. Żyje ona wspomnieniami dotyczącymi swojego narzeczonego – Jasia. Ten ponoć żywi do niej uczucie nawet po swojej śmierci. Jawi się jej ubrany w białe szaty. Młódka prosi go, żeby przytulił ją do siebie. Powiada, iż to już dwa lata minęły, od kiedy rozłączyło ich nieuniknione. Ona również pragnie odejść w sen wieczny, stać się zjawą, aby móc być z nim już na amen.
Zebrani naokoło pannicy nie rozumieją tego, co się dzieje. Nie pojmują słów dzierlatki. Dziwią się, że dziewczę krzyczy pytająco: „Gdzie znikłeś?”. Tłum gapiów modli się i odczuwa krążącą postać jej umiłowanego: „Jasio musi być przy swej Karusi”. Narrator zdradza swoją wiarę w istnienie tegoż ducha: „I ja to słyszę, i ja tak wierzę”, a wtenczas nestor o poglądach klasycznych wrzeszczał do tłumu: „Ufajcie memu oku i szkiełku”.
Wedle przypuszczeń tegoż starszego człowieka dziewka ta plecie androny, a gawiedź zakłada bytowanie czegoś niedorzecznego, atoli poetę bardziej przekonywało czucie jednostki i wiara ogółu niż uboga wiedza dostępna człowiekowi. Zwraca się zatem do oponenta: „Nie znasz prawd żywych, nie obaczysz cudu!”.