Polski pisarz tworzył w epoce pozytywizmu. To w tym czasie zaczęto pisać książki skierowane do dzieci i młodzi. Powstawały dla nich przygodowe, popularnonaukowe, historyczne i współczesne powieści. Właśnie poprzez myśli o tej grupie odbiorców, chciano wpływać na kształt przyszłych pokoleń. Oddziaływano na młodzież, formułując kształt ich osobowości i ukazując im wzór właściwej postawy życiowej.
Autor „W pustyni i w puszczy” także pisał dla młodych, chociażby artykuły na temat literatury w „Gazecie Polskiej”. Chciał on zwrócić uwagę przyszłych dorosłych na piękno polskiego języka i sztuki literackiej. Wiedział też, iż tworzenie dla łodzi to trudne i nader odpowiedzialne zadanie.
Swoją koncepcję powieści dla dzieci zrealizował za sprawą „W pustyni i w puszczy”. W czasie korespondowania z Wandą Ulanowską zaczerpnął wiedzy na temat zainteresowań nastoletnich ludzi i tworząc podróżniczo-przygodowe dzieło poczynił wszelkie starania, iżby sprostać wymaganiom przyszłych odbiorców jego tekstu. Poza tym pomyślał o takich wartościach jak artystyczne, poznawcze i oczywiście wychowawcze.
To wszystko wpłynęło na znaczną popularność „W pustyni i w puszczy” nie tylko wśród dzieci, ale nawet – dorosłych. Skoro trafiał i do młodzieży, i do ludzi, którzy dziećmi byli już dawno temu, to bez obaw można stwierdzić, iż Henryk Sienkiewicz stworzył nie jakąś tam książkę, która dziś jest lekturą szkolną, ale nietuzinkowe dzieło pochłaniające i ówczesnych mu, i dzisiejszych czytelników.
Dzisiaj jednak młodzi, jeśli tylko odrzucą od siebie przymus jej czytania i przekonają samych siebie do plusów dobrowolnego poznania jej treści, również mogą być zadowoleni z tego doświadczenia. Dowiedzą się, jak wyglądało życie na afrykańskich terenach i jeśli przestudiują to, jak dziś ono tam wygląda, mogą porównywać przeszłość z teraźniejszością. Dzięki temu zdobędą szansę na poznanie ruchów ludzkości, które mówią wiele o samych ludziach. Wystarczy tylko umieć wyzbyć się wygód, jak główne postacie powieści, i ponieść się przygodzie. Młódź za czasów pisarza to potrafiła, a jak jest teraz?