Pisarz, który nawiązuje swoją twórczością do ludowych wierzeń i podań, ukazuje całkiem innowacyjne spojrzenie na świat i nową metodę poznawczą tego, co nas otacza.
Poeta – Mickiewicz w „Balladach i romansach” podejmuje próby zbadania wewnętrznej sfery człowieczej poprzez sięgnięcia do głębi ludzkiej. Utwory ukazujące dość oryginalne, wręcz nierealne obrazy świata są przeciwstawne klasycznej wizji otoczenia i myśli literackiej. Zatem czternaście krótkich dzieł polskiego wieszcza przedstawia ważne argumenty w dyspucie między poetą doby romantyzmu a klasykami z czasów przemijającego odrodzenia. Wykazują bowiem wyższość pozarozumowego sposobu poznania nad tradycyjnym podejściem do świata.
Mickiewiczowskie dzieła ogniem i żelazem podchodzą do z góry ustalonych prawideł i zakazów. Romantyzm nie lubił generalizowania, skupiał się bowiem na jednostce jako istocie wyjątkowej. Każdy był niepowtarzalnym indywiduum.
Adam Mickiewicz w „Balladach i romansach” pozwolił, żeby „gmin rozumowi bluźnił”. Warto napomnieć, iż oświeceni atakowali, ponieważ myśleli o świecie romantyzmu jak o kruchym cieście, który choć nagły i porywczy, to trwa dość krótko.