Menu Zamknij

Dlaczego dzieło Bolesława Prusa „Anielka” można nazwać powieścią?

 

  Powiązanie ze sobą wydarzeń, w skład których wchodzą dzieje głównej bohaterki – Anielki, losy ukazujące współistnienie chłopów i dworu, a także koleje żywota z jednej strony pana Jana, a z drugiej Gajdy, daje nam podstawę sądzić, że może to być właśnie powieść.

 

  Bezspornie, tekst napisany jest prozą. Występują tu dialogi, opisy akcji i natury. Książka podzielona została na rozdziały. Liczba stron także świadczy, że nie mamy tu do czynienia z nowelą. Ma tu miejsce rozbudowana fabuła chronologiczna, dość swobodna, niczym Anielka na łonie natury, kompozycja, a o wszystkim opowiada czytelnikom narrator.

  W powieści Prusa „Anielka” bohaterów jest sporo, postacie można posegregować wedle istotności: od pierwszoplanowych, przez drugoplanowe, skończywszy na personach występujących w tle. Do tego mowa tutaj o całym przekroju ówczesnego społeczeństwa i problemie, które je dotyczy. Natomiast w prusowskich nowelach jest zupełnie inaczej. Głównych postaci jest mało i zazwyczaj ukazują jednego przedstawiciela z każdej sfery wiejskiej.

  Choć utwór Bolesława Prusa pt. „Anielka” na sam rzut oka może przypominać „Michałko”, „Antka” czy „Katarynkę”, to, jak widać, nie można zaliczyć go do tego gatunku. I to pomimo że tytuły: „Anielka” i „Antek” poprzez pierwszą, tą samą, głoskę owych wyrazów – samogłoskę i taką samą pierwszą spółgłoskę w śródgłosie nieco są podobne do siebie. „Anielka” nie jest jednak na tyle krótka, nie posiada tylko jednego wątku, a do tego nie obserwujemy w niej ograniczonej przestrzeni.

 

  W omawianym dziele brakuje także punktu kulminacyjnego, tak charakterystycznego dla noweli. Swoją drogą oceniając gatunek, na korzyść powieści także przemawia pierwotny tytuł tegoż dzieła, który brzmiał: „Chybiona powieść”. Pierwszy raz był użyty w 1880 roku, by przy podziale utworu Prusa na odcinki zaznaczyć, że nie jest to, jak wiele innych, nowela. Dopiero wydanie książkowe w 1885 roku pozwoliło na nazwę niezwiązaną z gatunkiem literackim.

Translate »