Rola motywu wiatraka w utworze B. Prusa jest znaczna. To dzięki niemu chłopiec odnajduje w sobie talent.
Uwidocznia oczarowanie bohatera obcym mu światem. Stanowi początek fabuły. Ukazuje spór między punktem widzenia Antka a ludzi ze wsi. Uzewnętrznia marzenia wiejskiego dziecka, które dotyczą jego życia, chciał bowiem stawiać takie wiatraki. Można rzec, że dzięki wiatrakowi od dzieciństwa wiedział, co chce w robić w przyszłości. Zwykle mało kto tak dobrze zna siebie i to w tak młodym wieku, by być pewnym, kim się kiedyś będzie.