Z samego tytułu sienkiewiczowskiego dzieła wynika, iż w utworze opowiada pan Wawrzynkiewicz. W końcu pamiętnik to zbiór zapisanych wydarzeń, w których jego autor albo brał udział, albo był ich świadkiem. Henryk Sienkiewicz daje nam tym sposobem znać, że zdarzenia rozgrywające się w jego noweli miały miejsce w rzeczywistości.
Dzięki tak zbudowanej narracji skryba uzyskał efekt nadzwyczajnie budzącego emocje nastroju, gdyż Michasia widzimy zmysłem człowieka dobrze go znającego, przebywającego z nim dzień w dzień człowieka, który najlepiej widzi jego oddanie, niemoc i niesprawiedliwość. Jako nauczyciel pan Wawrzynkiewicz lubi naukę. Jednakże jako człowiek uważa, iż nie powinna ona przyczyniać się do tragedii ludzkich, gdyż nic nie jest w stanie zastąpić dziecku życia.
Pamiętajmy więc, że żaden obcy język czy inny szkolny przedmiot nie może decydować o przyszłości lub jej braku u tak młodych ludzi. Nie byli w stanie zrozumieć tego niemieccy nauczyciele i dlatego, według twórcy pamiętnika, to oni byli winni krzywdy dziecka.