Kolebką renesansu są Włochy.
I choć epoce tej nazwę nadał włoski twórca – Giorgio Vasari, to jest ona słowem napisanym w języku francuskim i oznacza „odrodzenie”, „narodziny wtórne”, albowiem re to „znów”, natomiast la naissance (czyt. nesans) – „narodziny”.
W pojęciu „renesans” mieści się i odnowienie się ludzkości (renovatio hominis), i wzniesienie się jej na wyższy pułap, i odnowienie starożytności (renovatio antiquitatis), czyli odrodzenie tego, co było: kultury, sztuki antyku, wiedzy. Włoskim zaś odpowiednikiem renesansu jest rinascità.