Henryk Sienkiewicz na początek ostatniej dekady XIX wieku przebył drogę do afrykańskiego lądu, na którym spotkał tamtejszych, ówczesnych mieszkańców oraz ich obyczaje, dowiedział się wiele o przyrodzie Czarnego Lądu i jej zjawiskach: burzę piaskową i podzwrotnikową, chimerę, wydające dźwięki piaski, „białą godzinę”, khory. To wszystko zainspirowało go do napisania utworu, którego akcja miała się dziać właśnie na afrykańskich obszarach.

   Akcja dzieje się na Czarnym Lądzie, czyli w Afryce. To tam mieszka Nel Rawlison i Staś Tarkowski. Ich ojcowie – inżynierowie pracują przy budowie Kanału Sueskiego. Pod koniec XIX wieku wybucha w Sudanie powstanie skierowane przeciw Egiptowi oraz przeciwko obcym rządom. Na przedzie powstania staje Mahdi i to w tym czasie młodzi przeżywają swoje wyjątkowe awantury na Czarnym Kontynencie.

   Wydarzenia przedstawione przez Henryka Sienkiewicza w powieści o Stasi i Nel rozgrywają się u schyłku XIX wieku, w latach 1884-1885. Bohaterowie ci przeżywają swoje przygody na północno-wschodnich terenach Czarnego Kontynentu.

   Polski pisarz od pewnego czasu rozmyślał o napisaniu książki na temat Czarnego Kontynentu, zwłaszcza podczas swojej podróży do Afryki, którą rozpoczął jesienią 1890 roku, a zakończył rok później.

   Czy utwór o tytule „W pustyni i w puszczy”, zważywszy na jego obszerność, to powieść? Jeśli tak, to jaka?