Ballady i romanse to cykl utworów poetyckich stworzonych przez polskiego wieszcza w latach 1819-1821. Wydano go w 1822 roku w tomie I Poezji. Najpierw umieszczono wiersz „Pierwiosnek” oraz balladę „Romantyczność”, którą uznano za uzewnętrznienie polskiej epoki romantycznej. Stąd też za początek romantyzmu na polskim obszarze uważa się datę wydania mickiewiczowskiego zbioru dzieł.
Na sam przód rzuca się jego pycha. Usiłował on bowiem równać z Bogiem. Do tego obraził Najwyższego. Bluźnił i chciał Króla Niebios uznać jedynie za cara.
Data wydania cyklu 14 utworów Mickiewicza, rok 1822, to także rozpoczęcie nowej epoki w Polsce. Dlaczego?
„Ballady i romanse” to mickiewiczowski łańcuch czternastu utworów napisanych po mistrzowsku.
Bohaterka „Romantyczności” Adama Mickiewicza wydaje się zdziwaczała, gdyż widzi swojego zmarłego narzeczonego w biały dzień, chociaż dla niej panował mrok. Spotykamy się tutaj z aberracją zachowania. Z jednej strony postać ta skowyczy, z drugiej raduje się, a to z kimś rozmawia, a to coś łapie w powietrzu. A przecież nie ma przy niej ani jednej żywej duszy! Obserwujący ludzie wierzą, iż nie inaczej, obok dziewczęcia znajduje się widmo Jaśka. Czereda poprzez intuicję wyczuwa, obecny naokoło Karusi, świat zmarłych.
„Romantyczność” Adama Mickiewicza to ballada odzwierciedlająca dysputę klasyków z romantykami.
W przestworzach mickiewiczowskich „Ballad i romansów” brak jest jakichkolwiek podziałów. Wszystko jest sobie równe.
Ballada to gatunek wyrosły z poezji ludowej. Jak więc łatwo się domyślić, pełna jest wątków związanych z gminem, jego wierzeniami, legendami i opowiadaniami.
Romantycy zrezygnowali z klasycznej, czyli wyszukanej literatury. Zainteresowali się zaś żywą twórczością ludów. Olśniewała ich nie tylko prostota, ale także fantastyka. Urzekali się ludową skłonnością do sprawiedliwości i tego, co proste oraz chęcią spoglądania na świat w mało skomplikowany sposób, acz piękny.
Romantyczny poeta utożsamiał się ze zwykłymi ludźmi. Do tego inspirował się ich dorobkiem i korzystał z ludowego pojmowania wartości.
Pisarz, który nawiązuje swoją twórczością do ludowych wierzeń i podań, ukazuje całkiem innowacyjne spojrzenie na świat i nową metodę poznawczą tego, co nas otacza.
