Menu Zamknij

Kategoria: Autorzy

Konstrukcja utworu „A… B… C…” Elizy Orzeszkowej

 

   Chronologiczna kolejność zdarzeń rozpoczyna się, gdy Joanna lipska decyduje się na działalność nauczycielską, przez co musiała znaleźć się w gmachu sądu. Natomiast rozprawa sądowa ujawniająca osobowość bohaterki to kulminacyjny moment noweli.

 

 

   Życie zwyczajnej ówczesnej kobiety: przyrządzanie posiłków bratu, sprzątanie mieszkań i chęć wykonywania innej pracy nie ominęło i Joannę Lipską.

 

   Tajne nauczanie ubogich dzieci i satysfakcja z tej pracy powodowało w głównej postaci niezmierną radość. Natomiast rozprawa w sądzie, której przyczyną jest niesienie kaganka polskiej oświaty, udowodniła, iż była ona pożyteczna dla pozbawionych możności pobierania nauk z powodu biedy. Słowa: „Uczyłam dzieci, myślałam…, że czynię dobrze…” oraz „myślę, że dobrze czyniłam” są pełne godności.

 

   Skazana „łagodnie” na „dwieście talarów kary pieniężnej, a w razie niewypłacalności na trzy miesiące więzienia” nie żałowała tego, co czyniła.

 

   Spotkanie rodzeństwa w ich mieszkaniu okazało się jeszcze większą zgryzotą dla Joanny. Zaciągnięcie długu przez jej brata pozwalało jej uniknąć murów więziennych, acz dawało powody do większej nędzy i obaw.

 

 

   Wizyta dzieci z elementarzem w biednym domu Lipskich tylko potwierdziła w Joannie, iż dobrze robiła. Odzyskała siły do dalszej działalności. Jednakże reakcja Mieczysława była lekko mówiąc nieprzychylna i nieco poskromiła siostrę: „Precz mi stąd, malcy!…”. Mimo tego wydarzenia Joanna pospołu z Mieczysławem podjęli decyzję o kontynuacji nauczania przez Lipską.

 

„A… B… C…” Elizy Orzeszkowej jako nowela

 

   Nowela jest gatunkiem epickim odznaczającym się niedługą, dość zwięzłą formą, która obejmuje zazwyczaj dzieła niewielkich długości tekstu. Zwykle to kilka, może kilkanaście stron. Dostrzec w niej można jednego głównego bohatera oraz jedno miejsce, w którym rozgrywa się akcja. Podstawowej redukcji mogą ulegać takie elementy jak liczba postaci pierwszego planu (jeden bohater), a także liczba postaci drugiego plany, charakterystyka bohaterów, ilość wątków (jeden wątek) oraz brak opisów lub ich ograniczenie. Nowela charakteryzuje się również widocznym punktem kulminacyjnym. To właśnie po nim ma miejsce rozwiązanie akcji dzieła.

 

„Pinokio” jako baśń

 

   Baśń to utwór narracyjny, a w nim nie tylko postaci, ale i miejsca oraz zdarzenia zarówno prawdopodobne, jak i fantastyczne. Akcja baśni ma miejsce w nieokreślonym czasie i miejscu bądź w miejscach, które tak naprawdę nie istnieją. Bohaterowie zaś zwykle żyją na pograniczu świata rzeczywistego i nierealnego. Do tego każda baśń ma pewien morał.

 

Translate »