Staś Tarkowski wraz ze swoim ojcem – Władysławem to Polacy, którym traf odebrał możność cieszenia się z życia we własnej ojczyźnie. Powodem braku możliwości bycia wśród swoich rodaków był udział inżyniera Tarkowskiego w powstaniu styczniowym, czyli zbrojnym wystąpieniu Polaków, do którego doszło w 1863 roku, przeciwko Rosji, która to dawniej odebrała Polsce suwerenność.
Sienkiewiczowska książka pt. „W pustyni i w puszczy” jest opowieścią napisaną po odbyciu przez skrybę podróży do Afryki. Swoje wrażenia literat przelał na kartki papieru i tym sposobem stworzył powieść podróżniczo-przygodową, w której to ukazał nie tylko niezwykłe losy dwojga młodych przyjaciół przebywających w Afryce, lecz również piękno samego kontynentu. Od stu lat historia ta czytana jest przez młódź, która to – zaczytana w pasjonujące przypadki Stasia Tarkowskiego i małej Nel Rawlison – z zapartym tchem śledzi kolejne przedstawione przez pisarza wydarzenia i z opisów Czarnego Lądu wyobraża sobie jego wygląd i klimat. Zresztą autor utworu opisał w nim nie tylko przyrodę obcego nam kontynentu, ale i zwyczaje zamieszkujących go ludzi.
W sienkiewiczowskiej opowieści o Stasi i Nel występuje narrator wszechwiedzący. Narracja poprowadzona została przez pisarza w trzeciej osobie.
Cóż może oznaczać „w pustyni”, a co w „puszczy”? Czy coś istnieje w jednym i drugim miejscu jednocześnie? Czy główne postacie żyją w tych miejscach, to znaczy Staś w jednym miejscu, a Nel w drugim? A może tytuł sienkiewiczowskiej książki wskazuje nam miejsce akcji utworu?
Henryk Sienkiewicz na początek ostatniej dekady XIX wieku przebył drogę do afrykańskiego lądu, na którym spotkał tamtejszych, ówczesnych mieszkańców oraz ich obyczaje, dowiedział się wiele o przyrodzie Czarnego Lądu i jej zjawiskach: burzę piaskową i podzwrotnikową, chimerę, wydające dźwięki piaski, „białą godzinę”, khory. To wszystko zainspirowało go do napisania utworu, którego akcja miała się dziać właśnie na afrykańskich obszarach.
Akcja dzieje się na Czarnym Lądzie, czyli w Afryce. To tam mieszka Nel Rawlison i Staś Tarkowski. Ich ojcowie – inżynierowie pracują przy budowie Kanału Sueskiego. Pod koniec XIX wieku wybucha w Sudanie powstanie skierowane przeciw Egiptowi oraz przeciwko obcym rządom. Na przedzie powstania staje Mahdi i to w tym czasie młodzi przeżywają swoje wyjątkowe awantury na Czarnym Kontynencie.
Wydarzenia przedstawione przez Henryka Sienkiewicza w powieści o Stasi i Nel rozgrywają się u schyłku XIX wieku, w latach 1884-1885. Bohaterowie ci przeżywają swoje przygody na północno-wschodnich terenach Czarnego Kontynentu.
Polski pisarz od pewnego czasu rozmyślał o napisaniu książki na temat Czarnego Kontynentu, zwłaszcza podczas swojej podróży do Afryki, którą rozpoczął jesienią 1890 roku, a zakończył rok później.
Czy utwór o tytule „W pustyni i w puszczy”, zważywszy na jego obszerność, to powieść? Jeśli tak, to jaka?
W sienkiewiczowskim utworze czytelnik napotyka na sporą liczbę opisów krajobrazów, z którymi zetknęli się młodzi bohaterowie „W pustyni i w puszczy”. Pełnią one istotną rolę w przekazaniu nam niezwykłości zwierząt i roślin Czarnego Kontynentu, zwłaszcza miejsc, w których to Staś i Nel walczyli o przetrwanie.
